DEHB nedir?
DEHB, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu anlamına gelir ve hem çocukları hem de yetişkinleri etkileyen nöropsikolojik bir bozukluktur. Bireylerin davranışlarını düzenlemelerini, dikkatlerini odaklamalarını ve görevleri yerine getirmelerini zorlaştıran dikkatsizlik, hiperaktivite ve dürtüsellik gibi semptomlarla karakterizedir.
DEHB olan kişilerin karşılaştığı sorunlar nelerdir?
DEHB olan kişiler genellikle okuma, yazma veya ev ödevlerini tamamlama gibi sürekli dikkat gerektiren görevlerde zorlandıkları için öğrenme güçlüğü çekerler. Ayrıca organizasyon, zaman yönetimi ve dürtü kontrolü ile ilgili zorluklar yaşarlar.
DEHB öğrenenleri etkiler. Ayrıca, başarılı olmak için mücadele eden bir kişinin ruh sağlığını ve hatta genel sağlığını da etkiler. Bu nedenle DEHB olan kişiler genellikle erişilebilirlik sorunları yaşarlar.
Ayrıca DEHB, yürütme işlevinde, uzun süre hareketsiz oturmada, talimatları dinlemede ve sıralarını beklemede zorluklara neden olur. DEHB olan kişiler dürtüsellik ve kıpırdanma ile mücadele eder ve önemli yaşam aktivitelerini etkileyen çalışma belleği ile ilgili sorunlar yaşarlar.
DEHB Nasıl Teşhis Edilir?
DEHB tanısı tek seferlik bir olay değil, semptomların zaman içinde sürekli değerlendirilmesini ve izlenmesini içerebilen devam eden bir süreçtir. Ek olarak, DEHB tanısı tipik olarak nitelikli bir sağlık hizmeti sağlayıcısı tarafından konur ve tedavi, ilaç, davranış terapisi ve hastanın ihtiyaçlarına göre uyarlanmış diğer müdahalelerin bir kombinasyonunu içerir.
DEHB Belirtileri Nelerdir?
DEHB’nin belirtileri üç kategoriye ayrılır: dikkatsizlik, hiperaktivite ve dürtüsellik. DEHB olan tüm bireyler her üç semptom türünü de yaşamaz ve semptomların şiddeti ve sunumu bireyler arasında farklılık gösterir.
Dikkat eksikliği bozukluğu, özellikle ergenlerde, insanların karar verme mekanizmalarını etkileyen bilişsel engellere ve bilişsel bozukluklara neden olur.
Dijital Erişilebilirliğe Neden Öncelik Vermelisiniz?
Dijital erişilebilirlik, kapsayıcılığı, uyumluluğu, yenilikçiliği, daha iyi kullanıcı deneyimini ve kurumsal sosyal sorumluluğu teşvik ettiği için önceliklidir. Web içeriği erişilebilirlik yönergelerini takip ederek, web sayfalarında ve sosyal medya platformlarında DEHB olan kişiler için bilişsel erişilebilirlik geliştirmek mümkündür.
- Kapsayıcılık: Dijital erişilebilirlik, engelli kişilerin çevrimiçi bilgi, ürün ve hizmetlere erişimden dışlanmamasını sağlar. Dijital içeriği engelliler için erişilebilir hale getirerek, herkese fayda sağlayan daha kapsayıcı bir dijital ortam yaratıyoruz.
- Uyumluluk: Birçok ülkede dijital erişilebilirlik için yasal gereklilikler vardır. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri’nde belirli kuruluşların web sitelerinin Rehabilitasyon Yasası’nın 508. Bölümü ve Engelli Amerikalılar Yasası (ADA) kapsamında erişilebilir olması gerekmektedir. Kuruluşlar bu düzenlemelere uyarak yasal risklerden kaçınır ve engelli kişilere karşı ayrımcılık yapmadıklarından emin olurlar.
- İnovasyon: Dijital erişilebilirlik inovasyona ve yeni iş fırsatlarına yol açar. Kuruluşlar, engelli kişilerin erişebileceği dijital içerikler tasarlayarak, büyük ve genellikle göz ardı edilen bir pazar segmentinden yararlanabilir.
Engelli bireyler için dijital erişilebilirlik sağlamak, teknolojik gelişmelerle birlikte daha kolay ve elverişlidir.
DEHB Olan Kişiler için Erişilebilirlik Kılavuzu nedir?
1. Web sitenizi öngörülebilir hale getirin
WCAG Yönergesi 3.2, “Öngörülebilir”, dijital erişilebilirliğin temel ilkelerinden biridir. Geliştiricilerin “web sayfalarının öngörülebilir şekillerde görünmesini ve çalışmasını” gerektirir.
Ne yazık ki, birçok web sitesi basit hatalar yaparak bu kılavuza uymamaktadır. Örneğin:
- Bir web sitesi, bir öğeye odaklanıldığında bir açılır pencere veya bildirim başlatır.
- Bir web formu, kullanıcı son form alanını doldurduğunda kullanıcıya bildirimde bulunmadan otomatik olarak gönderilir.
2. Açık, spesifik talimatlar yazın
WCAG 2.1 Başarı Kriteri (SC) 3.3.2, “Etiketler veya Talimatlar”, içerik kullanıcı girişi gerektirdiğinde web sitelerinin etiket ve/veya talimat sağlamasını gerektirir. Örneğin, web formlarında her bir form alanı için açık talimatlar ve doğru etiketler bulunmalıdır.
Açık talimatlar tüm kullanıcılara yardımcı olur, ancak WCAG’nin belirttiği gibi, etiketler ve talimatlar özellikle bilişsel, dil ve öğrenme engelli kişiler için önemlidir.
Bazı hızlı ipuçları:
- Bir form alanı belirli bir formatta veri gerektiriyorsa (örneğin, “gün/ay/yıl” gerektiren bir tarih alanı), örnekler verin.
- Formlar ve diğer etkileşimli öğeler de yardımcı teknolojileri kullanan kişilerin deneyimlerini iyileştiren doğru HTML veya ARIA etiketlerine sahip olmalıdır.
3. Web Sitenizi Düzenleyin
- Tasarımı Basitleştirin: Net bir düzen, geniş beyaz alan ve okunması kolay yazı tipleri içeren temiz ve anlaşılır bir tasarım kullanın. Kullanıcıların dikkatini dağıtacak veya bunaltacak çok fazla renk veya öğe kullanmaktan kaçının ve daha büyük metin boyutları kullanın.
- Açık ve Özlü Bir Dil Kullanın: Bilgileri daha küçük, sindirilebilir parçalara ayırmak için sade bir dil, kısa paragraflar ve madde işaretleri kullanın. Kullanıcıların kafasını karıştırabilecek veya cesaretini kırabilecek karmaşık terimler ve jargon kullanmaktan kaçının.
- Net Başlıklar Kullanın: İçeriği yapılandırmak ve taramayı ve gezinmeyi kolaylaştırmak için net ve açıklayıcı başlıklar kullanın. Başlıklar, kullanıcıların ihtiyaç duydukları bilgileri hızlı bir şekilde bulmalarına yardımcı olur ve uzun bir metin bloğundan bunalmalarını önler.
- Gezinme Yardımcıları Sağlayın: Kullanıcıların ihtiyaç duydukları bilgileri hızlı ve kolay bir şekilde bulmalarına yardımcı olmak için anlaşılır gezinme menüleri, ekmek kırıntıları ve arama işlevleri kullanın. İyi düzenlenmiş bir navigasyon sistemi, kullanıcıların sitenizde gezinirken kaybolmalarını veya hayal kırıklığına uğramalarını önler.
- Görsel Yardımcıları Kullanın: Karmaşık bilgileri açıklamaya yardımcı olmak ve metni bölmek için resimler, infografikler ve videolar gibi görsel yardımcılar kullanın. Görsel yardımcılar DEHB’li kullanıcıların bilgileri daha iyi anlamalarına ve akılda tutmalarına yardımcı olur.
