Okuma Yardımı Nedir?
Okuma yardımı, okuma güçlüğü çeken bireylere yardımcı olmak için tasarlanmış araçlar, teknolojiler ve kaynakları ifade eder. Bunlar arasında görme bozuklukları, disleksi veya yaşa bağlı makula dejenerasyonu, daha kolay ve etkili okuma sayılabilir. Okuma yardımının amacı, okuma güçlüğü çeken kişilerin yazılı bilgiye erişimini iyileştirmektir.
Kimler Okuma Yardımına İhtiyaç Duyar?
Okumaya yardımcı cihazlar, okurken zorluk yaşayan bireyler için faydalıdır, örneğin
- Görme bozukluğu olan kişiler: Yaşa bağlı makula dejenerasyonu, katarakt, glokom ve diyabetik retinopati gibi rahatsızlıkları olan bireyleri kapsar.
- Disleksik İnsanlar: Disleksi, okuma, yazma ve heceleme becerilerini etkileyen bir öğrenme bozukluğudur.
- Az gören kişiler: Gözlük veya kontakt lenslerle tam olarak düzeltilemeyen bir görüşe sahip olan bireylerin okuma yardımına ihtiyacı olabilir.
- Yaşlı bireyler: İnsanlar yaşlandıkça, görmelerinde okumayı daha zor hale getiren değişiklikler yaşayabilirler.
- Okuma engeli olan bireyler: Buna DEHB, travmatik beyin hasarı ve öğrenme güçlüğü gibi rahatsızlıkları olan kişiler de dahildir.
Okuma Yardımı Nasıl Yardımcı Olur?
Okuma destek cihazları, okuma güçlüğü çeken bireylerin yaşam kalitesini artırmaktadır. Bilgiye erişmelerini, iletişim kurmalarını ve boş zaman etkinliklerine katılmalarını kolaylaştırır.
- Yazılı bilgilere daha iyi erişilebilirlik: Okuma yardım cihazları, metinden sese, büyütülmüş metin veya Braille alfabesi seçenekleri sunarak bireylerin yazılı bilgilere erişimini ve bunları anlamasını kolaylaştırır.
- Artan bağımsızlık: Okuma güçlüklerine bir çözüm sağlayarak, bireyler günlük yaşamlarında daha fazla bağımsızlık ve özerklik kazanırlar.
- Geliştirilmiş iletişim: Okuma yardım cihazları, bireylerin konuşmalara katılmasını ve başkalarından gelen yazılı iletişimi anlamasını kolaylaştırır.
- Geliştirilmiş boş zaman aktiviteleri: Kitap, gazete ve diğer yazılı materyallerin okunmasını kolaylaştıran okuma destek cihazları, bireylerin keyif aldıkları boş zaman aktivitelerine katılma becerilerini geliştirir.
- Geliştirilmiş iş ve eğitim performansı: Okuma güçlüklerine çözüm getirerek bireylerin iş ve eğitim hayatlarında daha üretken ve başarılı olmalarını sağlar.
- Geliştirilmiş okuma becerileri: Okuma destek cihazları, nispeten düşük okuma seviyelerine bir alternatif sunarak zorlanan okuyucuların anlama seviyelerini geliştirir.
Okuma Destek Cihazları Nedir?
- Elektronik okuma yardımcıları: Bu cihazlar metni yüksek sesle okur ve genellikle ayarlanabilir metinden sese hız ve ses seçenekleriyle birlikte gelir. Örnekler arasında Amazon’un Kindle Oasis’i ve HumanWare VictorReader Stream bulunmaktadır.
- Video büyüteçler: Bu cihazlar, metni büyütmek ve okumayı kolaylaştırmak için bir kamera ve bir ekran kullanır. Örnekler arasında Enhanced Vision Acrobat HD ve Sightline Büyüteç bulunmaktadır.
- Taşınabilir video büyüteçler: Bu el cihazları hareket halindeyken metinleri büyütür ve özellikle çeşitli ortamlarda küçük yazıları okuması gereken kişiler için kullanışlıdır. Örnek olarak Büyüteç Pro ve Bell+Howell Işıklı Büyüteç verilebilir.
- Sesli Kitaplar: Sesli kitaplar, metin okumakta zorlanan kişiler için harika alternatiflerdir. Audible ve OverDrive dahil olmak üzere çok çeşitli sesli kitaplar sunan birçok web sitesi ve uygulama vardır.
- Braille cihazları: Braille cihazları özellikle kör veya görme engelli kişiler için tasarlanmıştır. Kullanıcıların, harfleri ve sayıları temsil eden yükseltilmiş noktalardan oluşan bir sistem olan Braille alfabesini okuyup yazabilmelerini sağlarlar. Örnekler arasında HumanWare Brailliant ve Eloquence Braille Display bulunmaktadır.
Yardımcı Teknoloji Örnekleri Nelerdir?
İşte yardımcı teknoloji araçlarına bazı örnekler:
- Artırıcı ve alternatif iletişim cihazları: Bu cihazlar, sözlü iletişim kuramayan bireylere yardımcı olmak için tasarlanmıştır.
- Bilgisayar erişim cihazları: Bu, alternatif klavye ve fare seçenekleri gibi fiziksel engelli bireylerin bilgisayarlara erişmesine ve kullanmasına yardımcı olan cihazları içerir.
- Hareketlilik cihazları: Bunlar, tekerlekli sandalye, scooter ve koltuk değneği gibi fiziksel engelli bireylerin hareket etmesine yardımcı olan cihazları içerir.
- Çevresel kontrol sistemleri: Bu sistemler, fiziksel engelli bireylerin ışıklar, cihazlar ve kapılar gibi çevrelerini kontrol etmelerini sağlar.
- Uyarlanabilir yazılım: Bu, metinden sese (TTS) ve büyütülmüş metin programları gibi bilişsel veya öğrenme engelli bireylere yardımcı olmak için tasarlanmış yazılım programlarını içerir.
Yardımcı Teknoloji Araçları Nelerdir?
Yardımcı teknoloji araçları, engelli veya zorluklar yaşayan bireylere yardımcı olmak için tasarlanmış cihazlar, ekipmanlar veya yazılımlardır. Bu araçlar, aksi takdirde yapamayacakları veya yapmakta zorlanacakları görevleri yerine getirmelerine yardımcı olur.
Okuma Yardımı için Az Gören Cihazlar
- Büyüteçler: El tipi büyüteçler en uygun maliyetli az gören okuma yardımcılarından biridir. Yüksekliği ayarlanabilen platformlar üzerinde veya boynunuza dolanan bir kayışla desteklenen başka büyüteçler de vardır.
- Okuma gözlükleri: Sınırlı görüşe sahip bir kişi, küçük yazıları okumasına yardımcı olmak için özel yüksek güçlü okuma gözlüklerinden yararlanır. Bunlar tek görüşlü veya çift odaklıdır. Bu gözlükler biraz daha güçlüdür ve bunlara alışmak biraz zaman alacaktır.
- Okumak için teleskoplar: Bu düşük görüşlü yardımcılar tipik olarak gözlük camlarına takılır ve kullanıcının normal bir mesafeden okumasına izin verirken büyük bir büyütme sağlar. Okuma teleskopları çoğu zaman oldukça kullanışlı olsa da, bu aletlerin uygun kullanımı için yine bir miktar eğitim gereklidir. Ek el tipi versiyonlar da mevcuttur.
- Video Büyüteçler: Bu masaüstü cihazların içinde, bir video monitöründe veya bilgisayar ekranında çarpıcı şekilde büyütülmüş görüntüler gösteren bir kamera merceği bulunur. Ekrana gerektiği kadar yakın oturarak ekranın büyütmesini, parlaklığını, kontrastını ve rengini tercihinize göre değiştirebilirsiniz.
- Elektronik büyüteçler: iPad veya diğer hafif tablet bilgisayarları taklit eden taşınabilir elektronik araçlar da mevcuttur. Bu cihazı okuma materyalinin önüne yerleştirdiğinizde, LED ekran büyütülmüş bir perspektif görüntüler.
- Grafik düzenleyiciler: Bunlar, fikir ve kavramların diyagramlar ve zihin haritaları gibi görsel temsilleridir. Çocuklar okurken not almak için grafik düzenleyicileri kullanır, bu da anlamaya yardımcı olur. Grafik düzenleyiciler ya dijital ya da kalem ve kağıt şeklindedir.
- Metin-konuşma cihazları veya OCR (optik karakter tanıma): Piyasada kitaplardan, telefon ekranlarından, bilgisayar monitörlerinden ve diğer kaynaklardan metinleri tanıyan ve bilgisayar sesine dönüştüren OrCam Read gibi birkaç harika cihaz var. TTS cihazları Android ve Apple cihazlarında veya Microsoft gibi yaygın olarak kullanılan bazı programlarda mevcuttur.
Sıkça Sorulan Sorular
Yardımcı Teknoloji Nedir?
Yardımcı teknoloji, engelli veya zorluklar yaşayan bireylerin aksi takdirde yapamayacakları veya yapmakta zorlanacakları görevleri yerine getirmelerine yardımcı olan cihazlar, ekipmanlar veya araçlardır. Yardımcı teknolojinin amacı, engelli veya zorluklar yaşayan bireylere daha fazla bağımsızlık ve daha iyi bir yaşam kalitesi sağlamaktır.
Yardımcı teknoloji evde, okulda, işyerinde ve toplumda olmak üzere çeşitli ortamlarda kullanılabilir. Fiziksel, duyusal, bilişsel ve öğrenme engelleri de dahil olmak üzere çok çeşitli engelleri olan bireylere yardımcı olur.
